Staw łokciowy jest stawem złożonym, który tak naprawdę składa się z trzech stawów: ramienno-łokciowego, ramienno-promieniowego oraz promieniowo-łokciowego bliższego. Zbudowany jest z kości ramiennej, łokciowej i promieniowej, chrząstek stawowych, płynu stawowego, torebek stawowych oraz więzadeł.

Pierwotnie termin “dysplazja łokciowa” obejmował wyłącznie chorobę zwyrodnieniową stawu łokciowego, związaną z niezrośniętym (niezłączonym) wyrostkiem łokciowym dodatkowym kości łokciowej (UAP). W 1989 roku, z inicjatywy kilku lekarzy weterynarii i hodowców, powstało International Elbow Working Group (IEWG), które za cel postawiło sobie propagowanie wiedzy na temat dysplazji łokci. Ustalili, że dysplazją stawów łokciowych należy objąć kilka jednostek chorobowych, mogących występować pojedynczo lub jednocześnie, w jednym lub obu stawach łokciowych:

  • izolowany (niepołączony, niezrośnięty) wyrostek łokciowy (dawniej nazywany wyrostkiem łokciowym dodatkowym) – Ununited Anconeal Process (UAP), 
  • izolowany (fragmentowany) wyrostek wieńcowy przyśrodkowy kości łokciowej (dawniej nazywany wyrostkiem dziobastym) – Fragmented Coronoid Process (FCP), 
  • osteochondroza kłykcia przyśrodkowego kości ramiennej – Osteochondrosis dissecans (OCD),
  • niedopasowanie (niezgodność, inkongruencja) powierzchni stawowych – Articular incongruence (INC),
  • anomalia rozwojowa chrząstki stawowej.

Podobnie, jak dysplazja stawów biodrowych, dysplazja stawów łokciowych jest chorobą dziedziczną wielogenową (wiele genów współdziała ze sobą, w efekcie dając wyższe ryzyko dysplazji; część genów nadal nie został odkryta). Choroba pojawia się rzadziej od dysplazji stawów biodrowych, a podatne są na nią szczególnie psy dużych ras. Tak, jak w przypadku dysplazji bioder, tu również nie wykonuje się testów genetycznych, za to stawy łokciowe poddaje się ocenie w badaniu radiologicznym. Na zdjęciach RTG lekarz weterynarii szuka zmian pierwotnych (UAP, FCP, OCD, inkongruencji) oraz sprawdza obecność i nasilenie zmian zwyrodnieniowych (artrozy).

źródło: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC11417230/

a – ED0, normalna budowa łokcia, brak objawów artrozy, brak zmian pierwotnych (UAP, FCP, OCD)

b – ED1, łagodna artroza (ED1), brak zmian pierwotnych (UAP, FCP, OCD), obecność osteofitów o wielkości poniżej 2 mm

c – ED2, umiarkowana artroza lub podejrzenie pierwotnej zmiany chorobowej (UAP, FCP, OCD), obecność osteofitów o wielkości 2-5 mm

d – ED3, ciężka artroza lub widoczna pierwotna zmiana chorobowa (UAP, FCP, OCD), obecność osteofitów o wielkości powyżej 5 mm

W zależności od lekarza weterynarii przeprowadzającego badanie, wynik może być oznaczany jako:

  • ED0 (lub z podziałem na dwa łokcie ED 0/0),
  • ED1 (lub z podziałem na dwa łokcie ED 1/1),
  • ED2 (lub z podziałem na oba łokcie ED 2/2),
  • ED3 (lub z podziałem na oba łokcie ED 3/3).

Wynik ED0 jest najlepszym możliwym (łokcie mają normalną budowę), ED1, ED2 i ED3 oznaczają coraz wyższe stopnie nasilenia artrozy. Może się zdarzyć, że nieprawidłowości rozwijają się wyłącznie w jednym łokciu, wówczas zapis może wyglądać np. tak: ED 1/0, ED 0/2, ED 2/3 itd.

Właściciele, chcący pochwalić się wynikami badań swoich psów, wykorzystują różne warianty ich zapisu. Przy psie (lub suce) mającym zdrowe oba stawy łokciowe, możemy znaleźć jeden z zapisów: ED0, ED-0, ED 0/0.

Tak, jak w przypadku dysplazji stawów biodrowych, na pojawienie i intensywność dysplazji stawów łokciowych poza obciążeniem genetycznym, wpływają też czynniki środowiskowe, np. nadmierna aktywność fizyczna w okresie wzrostu, nieprawidłowa dieta, urazy mechaniczne czy nadwaga.

Źródła: